Аказаць «максімальны ціск на рэжым» Аляксандра Лукашэнкі, «патрабуючы вызвалення палітычных зняволеных», заклікала дэмакратычная лідарка Святлана Ціханоўская 10 снежня ў Брусэлі на паседжанні Савета міністраў замежных справаў Еўрасаюза. Галоўны дарадца палітыка Франак Вячорка паведаміў «Позірку», што Ціханоўская заклікала ўдзельнікаў сустрэчы зрабіць вызваленне палітвязняў «абсалютным прыярытэтам», а таксама «падтрымаць іх рэабілітацыю».
Дэмакратычная лідарка адзначыла, што ў Беларусі палітычны крызіс і крызіс у галіне правоў чалавека «выйшаў за межы краіны і прынёс сур’ёзную шкоду рэгіянальнай бяспецы». У той жа час, паводле яе, беларускае грамадства «выразна заяўляе» пра сваё жаданне «стаць часткай еўрапейскай сям'і».
Паводле Ціханоўскай, дэмсілы сфармавалі альтэрнатыўныя інстытуты ўлады — Аб’яднаны пераходны кабінет і Каардынацыйная рада, цяпер фармалізуюць адносіны з еўрапейскімі партнёрамі. Яна выказала ўпэўненасць, што спецыяльны пасланнік ЕС па працы з дэмсіламі «ўмацуе каардынацыю ўнутры ЕС і са знешнімі партнёрамі — ЗША, Вялікабрытаніяй, Канадай» і іншымі.
Палітык канстатавала, што многія меры ціску на рэжым Лукашэнкі «рэалізуюцца паступова і павольна». Каб прымусіць іх працаваць, «патрэбныя стратэгія, мэтаскіраванасць і палітычная воля».
«Сёння я заклікаю ЕС распрацаваць шлях, які выведзе Беларусь з вайны, — сказала яна. — Тупік на полі бою патрабуе пошуку варыянтаў, якія могуць аслабіць Расію і дапамагчы Украіне. Наш погляд на сітуацыю ясны: Лукашэнка — адзіны саюзнік Пуціна, але і самае слабае звяно. Дэмакратычная Беларусь магчымая, і гэта будзе наймацнейшым ударам па Расіі і дапаможа Украіне перамагчы. Мы гатовыя да спецыяльных кансультацый што да гэтай задачы».
Як толькі Беларусь стане свабоднай, яна будзе імкнуцца да сяброўства ў ЕС, запэўніла Ціханоўская. «Што да практычнага боку, то мы хочам пачаць распрацоўку праекта пагаднення пра асацыяцыю, каб яно было гатовае да таго часу, калі яго зможа падпісаць законны ўрад Беларусі, бо людзі хочуць бачыць надзейную альтэрнатыву тупіковаму рэжыму», — падкрэсліла яна.
Дэмакратычная лідарка заклікала краіны ЕС спрасціць міграцыйныя працэдуры для беларусаў і падтрымаць праект «пашпарта новай Беларусі», адзначыўшы, што прызнанне гэтага дакумента «пазбавіць Лукашэнку магчымасці кантраляваць жыццё людзей, якія жывуць у свабодных краінах».
Санкцыі, паводле Ціханоўскай, могуць адыграць «важную ролю ў паслабленні здольнасці Лукашэнкі праводзіць рэпрэсіі і дапамагаць Расіі ў вайне»: «адзін са спосабаў — закрыць шчыліны, якія дазваляюць Лукашэнку і Пуціну дапамагаць адзін аднаму ў абыход санкцый. Я заклікаю ЕС прыняць новы пакет санкцый і закрыць наяўныя шчыліны».
Палітык таксама прапанавала стварыць сумесную кантактную групу, якая б распрацавала стратэгію па прыцягненні прадстаўнікоў рэжыму ў Мінску да адказнасці і занялася яе рэалізацыяй.
Паводле яе словаў, «рэжым не мусіць застацца беспакараным: не толькі за злачынствы супраць беларусаў, але і за выкраданне ўкраінскіх дзяцей». У той жа час, падкрэсліла дэмлідарка, міжнародныя механізмы прыцягнення да адказнасці, «якіх баяцца Лукашэнка і яго набліжаныя», дагэтуль не задзейнічаныя.
«У доказах яго злачынстваў няма недахопу. Нам патрэбна палітычная воля дзяржаваў, каб зрабіць наступны крок — [задзейнічаць] Міжнародны крымінальны суд у Гаазе, Міжнародны суд ААН у якасці спецыяльнага трыбунала або [органаў для разгляду справаў] пад універсальнай юрысдыкцыяй», — заявіла Ціханоўская.
Яна заклікала ЕС падтрымаць дэмсілы і ўжо заявіць, што «для правядзення сумленных выбараў у 2024 годзе ў Беларусі не забяспечаныя асноўныя ўмовы». На яе думку, гэта «паслужыць урокам для рэжыму перад прэзідэнцкай кампаніяй 2025 года».
У той жа дзень на сумесным брыфінгу з вярхоўным прадстаўніком Еўрасаюза па замежных справах і палітыцы бяспекі Жазэпам Барэлем Ціханоўская заявіла, што прыхільнікі пераменаў у Беларусі «ведаюць і адчуваюць, што ЕС цвёрда падтрымлівае дэмакратычны рух і не прызнае нелегітымнага Лукашэнку прэзідэнтам».
Як паведамляе прэс-служба дэмлідаркі, яна заклікала ЕС «распрацаваць комплексную стратэгію абароны незалежнасці Беларусі і вывесці яе на шлях дэмакратычнага развіцця». Для гэтага, перакананая палітык, «важна закрыць шчыліны ў санкцыях, прыцягнуць да адказнасці памагатых Лукашэнкі, а таксама падтрымаць беларускі дэмакратычны рух і палітвязняў».
Яна заклікала ЕС даць выразны сігнал беларусам, што «іх краіна не будзе аддадзеная Пуціну ў якасці суцяшальнага прыза».
«Я веру, што Украіна, Малдова і Грузія сапраўды заслугоўваюць сяброўства ў Еўрасаюзе, — заявіла Ціханоўская. — Але беларусы таксама гэтага заслугоўваюць. Мы разумеем, што гэты шлях доўгі, але ён адзіны, які магчымы для Беларусі».
Апроч іншага, яна прапанавала ўключыць у санкцыйны спіс ЕС шэраг беларускіх службовых асоб — «суддзяў, пракурораў, прапагандыстаў, вайскоўцаў, якія маюць дачыненне да злачынстваў супраць беларусаў і ўкраінцаў».